گواهی بازرسی چیست؟

هموراه یکی از دغدغه های جدی خریداران در بازرگانی بین‌الملل همخوانی کالای ساخته و ارسال شده با تعهدات فروشنده در قرارداد است. زیرا در برخی موارد ممکن است فروشنده به دلیل اشتباه یا سودجویی، کالایی با کیفیت یا کمیت پایین تر از سطح تعهداتش را به خریدار ارائه نماید. برای جلوگیری از این مشکل خریدار می تواند خود در زمان تولید، بسته بندی و تحویل کالا به حمل کننده بر فرآیند و کیفیت کالا نظارت داشته باشد و یا  از شرکت های بازرسی برای این کار استفاده کند. هرچند در گذشته معمولا بازرگانان چاره ای جز برگزیدن راه اول نداشتند، از اوایل دهه 1980 استفاده از شرکت های بازرسی به شکل قابل توجهی در بازرگانی بین‌المللی رواج یافته است. اکنون این موسسات علاوه بر ارزیابی کمیت، کیفیت و قیمت کالا اقدام به بررسی استاندارد بودن آن نیز می نمایند.

گواهی بازرسی 

 عموما این گواهی برای واردات اقلام کالایی مثل محصولات گوشتی، کالاهای فاسدشدنی و تجهیزات صنعتی لازم است. در اصل گواهی بازرسی قرار داشتن کالاها در شرایط مناسب و داشتن مشخصات و ویژگی های مورد نیاز آن ها را مورد تایید قرار می دهد. همچنین تایید می کند که حجم اعلام شده کالاها هنگام خروج از بندر درست می باشد. این گواهی یا به قولی تاییدیه را گزارش یا گواهی بازرسی می گویند.

انواع گواهی بازرسی:

1. گواهی بازرسی پیش از حمل (PSI)

براساس قوانین و مقررات بانکی، کلیه کالاهای وارداتی که انتقال ارز آن ها از طریق سیستم های بانکی مثل اعتبارات اسنادی و حواله های ارزی صورت می پذیرد و یا ارز مبادله ای برای آن ها اختصاص داده شده است باید بازرسی شوند، از این رو ارائه گواهینامه بازرسی (PSI) به جهت ترخیص کالا و آزاد شدن اسناد از بانک الزامی است.

صرفا از طریق این سند، خریدار می تواند متوجه شود که محموله کالاهای تحویل شده به شرکت حمل و نقل کننده از نظر حجم، تعداد، کیفیت و مشخصات با آنچه که در قرارداد فروش توسط فروشنده نعهد شده است مطابقت دارد. برای ارسال معمولا از بسته های آماده شده استفاده می شود اما بازرسی می تواند از زمان بسته بندی شروع شده و در تمام طول پروسه بسته بندی و بارگیری برای حمل به مقصد ادامه یابد.

گواهی بازرسی برای چه کشورهایی ضروریست؟

اسامی این کشورها هر ساله تغییر می کند. همچنین ارزش هر کالا در این لیست تاثیر گذار است. در برخی از کشورها فارغ از ارزش کالا، براساس قوانین کشور مربوطه این گواهی مورد نیاز است. لیست این کشورها عبارت است از:

آنگولا، بنگلادش، بنین، بورکینافاسو، بروندی، کامبوج، کامرون، جمهوری آفریقای مرکزی، کومور، جمهوری کنگو (برازاویل)، جمهوری دموکراتیک کنگو (کینشاسا)، ساحل عاج، اکوادور، اتیوپی، گینه، هند، اندونزی ، ایران، کنیا (در دست بررسی)، کویت، لیبریا، ماداگاسکار، مالاوی، مالی، موریتانی، مکزیک، موزامبیک، نیجر، سنگال، سیرالئون، توگو و ازبکستان.

2. گواهی بازرسی کالا در مبدا (COC)

در کشور جمهوری اسلامی ایران بنابر الزام سازمان ملی استاندارد مبنی بر بازرسی و آزمون کالاهای وارداتی در مبداء براساس استاندارد ملی ایران و یا سایر استانداردهای معتبر خارجی برای کنترل سطح کیفی محصولات وارداتی، ارائه گواهینامه (COC) الزامی است. این گواهی ها توسط شرکت های بازرسی ارائه می گردند. همچنین با توجه به حوزه کاری و اطلاعات ارائه شده توسط خریدار یا فروشنده یک سری از گواهی های تجاری باید دریافت شود، علی الخصوص زمانی که  این خرید بر اساس اعتبارات اسنادی انجام شده باشد.

به طور کلی به مجموعه عملیاتی که توسط یک شرکت بازرسی کننده مستقل از قبیل بازرسی، نمونه برداری، اندازه گیری، آزمایش و غیره برای تعیین کمیت و کیفیت کالاها تاسیسات و یا خدمات مورد معامله و تطابق نتایج آن با مشخصات مندرج در قرارداد خرید صورت می گیرد بازرسی می گویند.

طبقه بندی انواع بازرسی

بازرسی قبل از حمل:

معمولا این نوع بازرسی به تقاضای خریدار و به جهت جلوگیری از کلاه برداری یا هرگونه اقدامات متخلفانه فروشنده و اجتناب از آن ها انجام می شود.  این نوع بازرسی در چهار دامنه مختلف و متنوع و طبق دستورالعمل و قرارداد بازرسی انجام می شود. طیف این نوع بازرسی در چهار حوزه کمیت، کیفیت، بسته بندی و بارگیری است. از طرفی این نوع بازرسی، به بازرسی چشمی یا ظاهری شهرت دارد و سلامت ظاهری یا فیزیکی کالا کفایت می کند. ارائه دستورالعمل شفاف و دربرگیرنده کلیه موارد و تقاضاهای مشتری امری ضروری و مهم است. در پی این نوع بازرسی، گواهی بازرسی صادر می شود و مورد قبول و پذیرش سازمان استاندارد نیست. این بازرسی معمولا به صورت رندم چک و با نمونه گیری انجام می شود. تعیین مصادیق و انواع فعالیت های مرتبط با این نوع بازرسی عملا در ضمیمه قرارداد بازرسی انجام می شود.

بازرسی حین تولید:

درصورتی که قطعات به کاررفته، مواد اولیه یا فرایند تولید یک کالا یا محصول اهمیت داشته باشد و بعد از بازرسی نتوان بدون هزینه و یا مشکل، کالا را مورد بازرسی و ارزیابی قرار داد از بازرسی حین تولید استفاده می شود. بضی کارشناسان این نوع بازرسی را جزء یکی از انواع بازرسی های قبل از حمل طبقه بندی می نمایند. از آنجا که مدت حضور بازرس در محل در این روش طولانی است، کارمزد این نوع بازرسی بیش از سایر بازرسی ها است. این نوع بازرسی معمولا برای مواد غذایی، لوازم آرایشی و بهداشتی و ماشین آلات و تجهیزات انجام می شود.

بازرسی قیمت:

این نوع بازرسی به جهت کنترل و ارزیابی قیمت برای بررسی واقعی بودن آن انجام می شود. طبیعتا بازرگان قیمت کالای مورد نظر و عرف آن را می داند. این بازرسی معمولا به دستور بانک و موسسه تامین کننده مالی و به هزینه خریدار یا وارد کننده انجام می شود. به ویژه در مواردی که بانک یا نهادهای دولتی یک پروزه را تامیین مالی کنند، برای جلوگیری از سوءاستفاده از ارز ارزان قیمت یا وام های کم بهره دستور انجام بازرسی قیمت صادر می نمایند. سوء استفاده ممکن است به طریق بیش اظهاری یا تبانی انجام شود.

بازرسی اصالت فروشنده:

این نوع بازرسی با هدف اطمینان از اصالت فروشنده و توانایی او در اجرای تعهدات قرارداد است. در این نوع بازرسی، شرکت بازرسی اقدام به تایید هویت فروشنده می نماید. این بازرسی در حقیقت همان کار منبع یابی اتکه توسط شرکت های بازرسی انجام می شود. لازم به ذکر است معمولا بازرگانان به خاطر الزامات قانونی و مشخصا قواعد بانک مرکزی به سمت استفاده از این نوع بازرسی ها می روند.

بازرسی استاندارد اجباری:

مهم‌ترین و پیچیده‌ترین نوع بازرسی، بازرسی استاندارد اجباری است. در این نوع بازرسی، شرکت بازرس به نیابت از سازمان استاندارد در محل خروج کالا از دست فروشنده آن را مورد بازرسی قرار می دهد. این بازرسی و آزمون در آزمایشگاه مجاز و تحت نظارت شرکت بازرس انجام  می شود. در نتیجه این بازرسی گواهی بازرسی به همراه گزارش آزمون و اظهار نامه تامین کننده صادر می شود و بعد از ارائه به اداره استاندارد گواهینامه انطباق برای کالا صادر می گردد.

لیست عدل بندی

فهرست بسته بندی یا عدل بندی معمولا توسط فروشنده یا فرستنده کالا تهیه می گردد و نوع بسته بندی در محموله را مشخص می کند. لیست عدل بندی سندی است که در آن مشخصات ظاهری و محتویات هر بسته از یک بارنامه را در صورت تنوع محتویات بسته ها مرفی می کند. لیست دل بندی در حقیقت مشروح یک محموله است. این سند از جمله اسنادی است که در ارزیابی دقیق کالا توسط ماموران گمرکی بسیار اهمیت دارد. زمانی که تنوع بسته بندی وجود دارد و یا اینکه محتویات بسته ها مغایر و یا مختلف هستند، ارائه لیست عدل بندی به گمرک ضروری است. لاوه بر گمرک کشور مقصد، ممولا این سند در زمان بازرسی کالا توسط شرکت بازرسی و ترخیص از گمرک مبدا نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این سند درواقع جدولی است که ردیف های آن به تعداد اقلام و ستون های آن به تعداد ویژگی های مورد نظر است.

این ویژگی ها یا موارد عبارت اند از:

شماره ردیف

شماره کانتینر

شرح کالا

تداد کالا

شماره یا علامت بسته

وزن ناخالص

وزن خالص

ابعاد کالا و بسته ها

مشخصات فنی

ملاحضات

پروسه ارزیابی در ایران

پروسه ارزیابی در ایران شامل بررسی اسناد کالا، بازرسی چشمی کیفیت و آزمایش کالا در آزمایشگاه های مجاز.

چه وقت به گواهی بازرسی نیاز داریم؟

زمانی که ارزش کالای خریداری شده خیلی زیاد است و یا زمانی که با یک مشتری که حساسیت بالایی دارد سر و کار دارید، ممکن است که از شما گواهی بازرسی و استاندارد بخواهد. این گواهی به مشتری این اطمینان را می دهد که کالا دقیقا محصول مورد نظر او بوده و از لحاظ کیفی نیز مطابق با خواست خریدار است. در صورتی مشتری بر دریافت این گواهی اصرار داشته باشد، ما در شرکت بازرگانی ایمن تجارت کارآمد این کار را برای مشتری انجام می دهیم. بدیهیست که هزینه های اداری و بازرسی به عهده مشتری خواهد بود. مشتری می تواند د صورتی که موسسه ارزیابی خاصی را برای ارزیابی کالاهایش مد نظر دارد آن را پیشنهاد کند. گواهی بازرسی را می توان به خریدار یا بانکی که خریدار از آن اعتبارات اسنادی را در یافت کرده است ارائه داد. در صورتی که باید گواهی بازرسی به بانک خریدار تسلیم شود، باید نامه درخواستی برای انتقال پول به این مضمون ارائه شود که برای پرداخت کامل پول و انجام تعهدات مالی، باید گواهی ارزیابی و استاندارد ارائه شود.