گواهی مبدا چیست؟

یکی از اسناد متداول در بازرگانی بین‌الملل، گواهی مبدا محسوب می شود. در واقع این گواهی نشان می دهد که محصول در چه کشوری تولید شده است. اتاق بازرگانی از سال 1898 وظیفه صدور آن را برعهده دارد. کشور تولید کننده برای دولت، گمرک، واردکننده و بانک می تواند مهم باشد. در برخی از موارد دولت ها اقدام به تعریف تعرفه ترجیحی برای کشورهای مشخصی می نمایند. منظور از تعرفه ترجیحی تفاوت تعرفه های ورودی یک کالای خاص برای کشور های مختلف است.

تعرفه ترجیحی برای حمایت از اقتصاد های کمتر توسعه یافته یا توافقات دو یا چند جانبه بین کشورها وضع می شود.

تعرفه ترجیحی باعث می شود تا واردات یا صادرات به سمت یک کشور جهت گیرد، لذا در صورت وجود تعرفه های ترجیحی، دولت از طریق گمرک متقاضی گواهی مبدا خواهد بود. در این صورت این گواهی به عنوان سندی قابل اتکا برای محاسبه تعرفه ترجیحی به حساب می آید. بعضی از کشور ها ممنوعیت ها و محدودیتهایی را برای تجارت با کشورهای مشخصی دارند که  این گواهی می تواند به گمرکات کمک نماید تا به این قوانین عمل کنند.

از طرفی دیگر واردکننده به کمک این گواهی اطمینان می یابد که محصول در چه کشوری تولید شده است. این مورد می تواند تا حد زیادی به فرآیندهای بازاریابی مربوط باشد و تا حدی اطمینان وارد کننده از اعتبار و کیفیت کشور تولید کننده را تامین کند.  در بعضی از موارد برای گشایش اعتبار اسنادی نیز به آن نیاز است.

در کل دو نوع گواهی مبدا وجود دارد:

گواهی مبدا ترجیحی

گواهی مبدا ترجیحی به گواهی فرم A شهرت دارد. بعضی از کشورهای توسعه یافته برای کمک به توسعه اقتصادی کشور های در حال توسعه اقدام به تخصیص برخی تخفیف های تعرفه ای می نمایند. در این شرایط باید از این نوع گواهی استفاده شود.

گواهی مبدا غیر ترجیحی

گواهی مبدا غیر ترجیحی صرفا نشان از تولید کالا در کشور صادرکننده سند دارد. با توجه به مطالب بالا کارکرد اصلی گواهی مبدا، مشخص شدن کشور تولید کننده است. از این رو  این گواهی می تواند شامل موارد مختلفی باشد. این موارد عبارت اند از:

• مشخصات فرستنده یا صادرکننده کالا براساس بارنامه حمل
• مشخصات گیرنده کالا براساس بارنامه حمل
• کشور سازنده بر اساس مندرجات پروانه گمرکی
• مشخصات وسیله حمل براساس بارنامه حمل
• مشخصات محموله و کالا بر اساس پروانه گمرکی و بارنامه حمل
• وزن ناخالص، وزن خالص و نوع بسته بندی کالا
• امضاء گواهی توسط صادرکننده کالا
• امضاء گواهی توسط مرجع صادرکننده گواهی مبدا

در کشور ایران گواهی مبدا به 3 شکل ارائه می شود:

1. فرم A یا GPS که برای صادرات به کشورهای اروپایی و آمریکایی و اقیانوسیه و ژاپن، ترکیه، روسیه، قزاقستان، اوکراین و بلاروس مورد استفاده قرار می گیرد.
2. فرم  این گواهی برای کشورهای آسیایی، آفریقایی مورد استفاده قرار می گیرد.
3. فرم های PTA برای صادرات به کشور پاکستان صادر می شود.